Omnis definitio in iure civili periculosa est:
parum est enim, ut non subverti posset

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie frankowiczów – sprawa Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG

Od kilku dni w mediach, tak tradycyjnych jak i społecznościowych, szeroko komentowana jest okoliczność wydania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeczenia w sprawie Kamil Dziubak i Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG. Treść rzeczonego orzeczenia w ocenie Kancelarii jest niezwykle istotna dla tysięcy frankowiczów wciąż wahających się, czy warto zakwestionować ważność swojej umowy kredytowej.

Poniżej wyjaśniamy dlaczego wydany wyrok jest tak korzystny dla frankowiczów i co za tym idzie, dlaczego szanse na unieważnienie kredytu frankowego są wyższe, aniżeli wcześniej.

W pierwszej kolejności wskazać należy na najważniejszą konkluzję płynącą z wydanego wyroku, a mianowicie, iż zdaniem Trybunału w umowach kredytowych zawieranych w Polsce i indeksowanych do waluty obcej (tj. takich umowach gdzie kredyt wypłacany i spłacany był w złotówkach, a jedynie saldo kredytu określane było przy zastosowaniu kursu CHF), nieuczciwe klauzule umowne odnoszące się do różnic kursowych nie mogą być zastąpione ogólnymi przepisami polskiego prawa cywilnego.

Jednocześnie zaś, w przypadku skutecznego podważenia ważności klauzul indeksacyjnych (klauzul określających sposób przeliczenia wypłat i wpłat złotówkowych kredytu według określonego kursu CHF) wobec braku możliwości zastosowania jakichkolwiek rozwiązań zamiennych, to przepisy unijne nie stoją na przeszkodzie, ażeby takową umowę kredytową unieważnić w całości.

W tymże wyroku Trybunał stwierdził bowiem, że możliwość ewentualnego zastąpienia unieważnionych postanowień innymi regulacjami ogranicza się wyłącznie do sytuacji, gdy unieważnione postanowienia zastąpione zostają przepisami prawa krajowego wprost regulującymi kwestię indeksacji (na datę zawierania umowy kredytowej przez Państwa Dziubak takich przepisów nie było) lub ewentualnymi postanowieniami wypracowanymi na mocy porozumienia zawartego pomiędzy stronami sporu.

Jak wskazał Trybunał, wyłącznie regulacje stricte dotyczące kwestii indeksacji mogłyby prowadzić do skutecznego zrównoważenia praw i obowiązków stron umowy kredytowej i to tylko w sytuacji, w której strony sporu odstąpiły w jakimś zakresie od ogólnych rozwiązań wypracowanych przez ustawodawcę celem uregulowania stosunku prawnego powstającego wobec zawarcia umowy kredytowej.  Ewentualnie możliwe do zastosowania ogólne przepisy prawa polskiego (tj. przepisy wskazujące na względy słuszności, zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje) rzeczonej równowagi zapewnić zaś nie mogą, a zatem nie można założyć że ewentualnie zastosowane na ich podstawie rozwiązanie nie byłoby nieuczciwe.

W konsekwencji Trybunał powziął przekonanie o poglądzie jak mowa powyżej, stanowiącym w ocenie Trybunału rozwiązanie mające możliwe najpełniej chronić interes konsumenta przed ewentualnymi szkodliwymi konsekwencjami zawarcia w badanej umowie kredytowej nieważnych klauzul indeksacyjnych, przy czym interes ten powinien być badany w odniesieniu do warunków istniejących na moment postepowania, nie zaś tych istniejących na moment zawarcia umowy.

Nadto, Trybunał wykluczył również możliwość zaistnienia sytuacji, jakoby umowa z której usunięto nieuczciwe warunki pozostawała wiążąca dla stron w pozostałym zakresie (tj. po usunięciu nieważnych klauzul indeksacyjnych była wiążąca w pozostałej części). Pod kątem prawnym jest to sytuacja niedopuszczalna, albowiem całkowicie zmieniłoby to charakter głównego przedmiotu umowy - skreślenie spornych warunków skutkowałoby nie tylko usunięciem mechanizmu indeksacji i różnicy kursowej, lecz również utratą ryzyka walutowego, determinującą ukształtowanie stosunku umownego w ogóle.  

Niejako na zakończenie Trybunał w wyroku podkreślił również, że ewentualne unieważnienie stosunku umownego może mieć miejsce wyłącznie w sytuacji, jeżeli kredytobiorca podejmie inicjatywę w tym zakresie, a następnie – już na etapie postępowania, wyrazi zgodę na unieważnienie stosunku umownego. Konsument musi mieć bowiem również możliwość odmowy ochrony przed szkodliwymi konsekwencjami wynikającymi ze stwierdzenia nieważności umowy jako całości, jeżeli według konsumenta niekorzystne jest dla niego unieważnienie całej umowy.

W ogólnym rozrachunku uznać należy zatem, że prawdziwy jest wyrażany ostatnio szeroko pogląd, że treść wydanego przez Trybunał wyroku jest korzystna dla kredytobiorców frankowych.

Jeżeli są Państwo zdecydowani na podjęcie walki celem unieważnienia ciążącego na Państwu zobowiązania kredytowego, toteż zapraszamy do nawiązania kontaktu z Kancelarią.